Richard Etulain, Eugiko arbasoen oroitzapena bizirik mantentzen duen historia doktorea
26/09/2023
Bere sustraiekin konprometitutako historialaria. Oregongo Unibertsitateko Historia saileko irakaslea. Mexiko Berriko Unibertsitateko Amerikar Mendebalderako Zentroko zuzendaria izan zen 2001ean erretiroa hartu zuen arte.
Richard Etulain doktorearen profila Estatu Batuetako diaspora nafarraren kide guztien artean lizunenetako eta erakargarrienetako bat da. Egia esan, Etulainek izpiritu ernea eta bitxia du, eta euskal arbasoekiko interes bizia izan du beti.
Pasio horrek bultzatu zuen "Boyhood among the woolies" liburua idaztera. Bertan, bere aitak, Sebastian Etulain Eugiko artzainak kudeatutako ardi arrantxoan bizi izan zituen gorabeherak eta istorioak zehazten ditu. Ingurune zoriontsu batean baina, aldi berean, testuinguru zailean bizitako bihurrikerien memoria egiten du, jasandako lanaldi amaigabeak zehaztuz.
Zentzu horretan, “Boyhood among the woollies-k” bere aita, Sebastián Etulainen bizitza eta lana kontatzen ditu. 18 urte bete berri zituela, orduan nahitaezko zen soldadutzara ez aurkeztea erabaki zuen. Horren ondorioz, Yakimara (Washington) eramango zuen bizitzari ekin zion. Bertan, Richard Etulainen aitaren hiru anaiak zeudelako. Hasieran, osaba Martinentzat lan egin zuen, eta ondoren Juan bere anaiarekin batera aritu zen.
Richard Etulainek, gainera, bere liburuan azaltzen duenez, eguzkitik eguzkira egindako lan gogor eta isilaren konbinazioak, zorte apur batekin batera, bere aita aurrera egitera eraman zuen, eta, denboraren poderioz, bere arrantxo propioa eta milaka ardi eskuratu ahal izan zituen. Orduan ezagutu eta ezkondu zen bere bizitzako emakumea izango zenarekin, Mary Lou Gilliard Fosterrekin, eta harekin familia bat osatu zuen.
Bigarren Mundu Gerra amaitu ondoren, Donostiakoak aurrea hartu zien gertaerei, eta, ardien negozioak gainbehera aldi bati aurre egin behar ziola ikusirik, bere arrantxoa saldu zuen, eta beste bat erosi zuen Ellensburgetik (Washington) hurbil. Haren administrazio onak bizitza osoa ziurtatzeko behar zituen baliabideez gozatzeko aukera eman zion.
Azkenik, Etulainen liburua bere aitak bizitza osoan zehar asaldura erakutsi zuela egiaztatzen du. Eta errebeldia horrek, helduaroan Eliza Ebanjelikora bihurtu eta katolikotik urruntzera eraman zuen. Zalantzarik gabe, “Boyhood among the woolies” Richard Etulain bezalako istorioak eta Ameriketara joan ziren nafar aitzindariak gogoan izateko eta omentzeko gomendatutako irakurketa da.