Matilde Huici Navaz, irakasle, abokatu, pedagogo eta sufragista nafarra
Matilde Huici Navaz (Iruñea, 1890 – Santiago, 1965), irakasle, abokatu, pedagogo eta sufragista espainiarra izan zen. Kent eta Campoamorrekin batera, Emakume Unibertsitarioen Espainiako Elkartearen sortzaileetako bat izan zen 28an. Gainera, Espainiako ordezkaria izan zen Nazioen Elkarteko Gai Sozial eta Humanitarioen Aholku Batzordean.
Matilde Ascension eta Juanen lau semeetako bat izan zen, eta ideologia errepublikarreko etxe liberal batean hazi zuten. 1916an Madrilera joan zen Andereñoen Egoitzan sartzeko. 17 urterekin Goi Mailako Lehen Irakaskuntzako Maistra titulua atera zuen Bizkaiko hiriburuan, eta Zuzenbidea ikasten hasi zen.
Donostian lan egin zuen eta 22an Lehen Hezkuntzako ikuskatzailea izan zen Santa Cruz de Tenerifen. Urtebete geroago, College de Middlebury-n (Vermont) sartu zen bekadun, gaztelaniako eskolak emateko.
28an, Emakume Unibertsitarioen Espainiako Elkartearen (AEMU) sorrera sustatu zuen. Urte horretan bertan, Talde Liberal Sozialistaren sustatzaileen artean egon zen. Bere lanbideari utzi gabe eta Andereñoen Egoitzan eskolak ematen jarraituz, emakumearentzako erreformaren aldeko eztabaida publiko eta politikoan parte hartzen du. Prentsarentzako artikulu bat idatzi zuen, El Solen argitaratu zena 1931n, eta emakumeen botoa onartzearen aldeko ikuspuntua azpimarratu zuen, "Erreakzioa, apaiza eta emakumea" izenburupean.
Atzerrian bi egonaldi egiteko aukera izan zuen: Chicagon eta New Yorken. Horiei esker, adingabeen auzitegien prozedurak sakon ezagutzeko aukera izan zuen. Errepublika aldarrikatu ondoren, Matilde Huici Justizia Ministerioko Aholku Batzorde Juridikoko Zigor Zuzenbideko Azpibatzordean sartu zen, eta 1932ko Zigor Kodearen idazketan parte hartu zuen. Urte batzuk geroago, Espainiako ordezkari izendatu zuten Haurrak eta Gazteak Babesteko Batzordean.
Gerra zibilaren ondoren, gobernu errepublikarrari jarraitu zion Valentzian eta Bartzelonan. 1939ko lehen hilabeteetan Frantziara igaro zen eta Paris eta Genevatik Errefuxiatuei Laguntzeko Batzordean parte hartu zuen.
1940tik Txilen erbesteratua, itzultzaile gisa lan egin behar izan zuen, Zuzenbideko titulazioa ez ziotelako onartu. Txileko Unibertsitateko Parkulu Eskola Hezitzailea diseinatu eta antolatu zuen. Irakaskuntza-jarduera horretan, 1947an Txileko eta Espainiako Kultur Direktorioko zuzendari izendatu zuten, eta 65ean hil zen, 74 urte zituela.