“Konturatu naiz ez dudala gehiegi behar zoriontsu izateko”

Maria Legaristi Royo Mauritaniako Nouakchott hirian bizi izan da bi urte eta erdiz, Lanaren Nazioarteko Erakundean (LANE) nazioarteko aholkulari gisa. Aurretik, Finlandian, Estatu Batuetan, Indian eta Txinan egin zuen bere ibilbidea. Herrialde horietako bakoitzean, eskualde bakoitzeko egoera globala ezagutzeko eta ekonomia eta negozioak bezalako arloetan ikasteko aukera izan du, baita gazteei beren talentua garatzen laguntzeko ere. Gaur egun Parisera joan berri da eta han lanean jarraitzen du urrutiko LANErentzat. Bere nazioarteko esperientziaren ikaskuntza nagusia “egunerokoa gozatuz” bizitzea dela onartzen du, “zer gertatuko den edo bihar zer egingo dudan axola gabe”.

Zerk eragin zizun Nafarroatik alde egitea?

Txikitatik, mundura irekita egotearekin eta beste errealitate batzuk aurkitzearekin lotutako bizimodua irakatsi didate. Nire etxea beti izango da nire etxea, baina gauza asko daude kanpoan ikasteko eta ezagutzeko. Agian horregatik aukeratu nuen unibertsitate karrera bat kontinente ezberdinak (Europa, Amerika, Asia) bisitatu eta haiengandik ikasteko. Beraz, ikasketak amaitu ondoren, Afrika ezagutzeko aukera bilatu nuen.

Nolakoak izan ziren zure etorrera eta zure lehen bizipenak eta inpresioak hain bestelako kultura batean?

Mauritania herrialde harrigarria da, baina Indian bizi izan naizenez, kontraste kulturala ez zen hain nabarmena izan. Hala ere, bortitza izan zen, eta are gehiago emakumea izanik; baina pertsonak atseginak dira eta ateak irekitzen dizkizute familiako beste bat bezala, eta familia-unitatearen kontzeptua gurearen oso antzekoa da.

Hitz egiguzu zure lanaz eta egunerokotasunaz.

Nire hastapenak, LANEn, gazteentzako ekintzailetza-proiektu bat abian jartzearen bidez izan ziren, oinarrizko gaitasunak garatuz, hala nola talde-lana, lidergoa edo ikuspegi estrategikoa. Baina, pandemiaren ondorioz, nire pasioetako bati ere lekua eginez, komunikaziora bideratu nituen nire jarduerak. Beti gustatu izan zait ez dutenei ahotsa ematea, agian neska lotsatia izan naizelako. Gainera, murgildu nintzen munduan, Afrikako txoko honetan, konturatu nintzen jende askori ahotsa eman behar zaiola. Beraz, erakundean garatzen ditugun ekintzak mundura hurbiltzen ditut, eta ekintza horiekin aldaketak lortzen ari direla erakusten dut. Hala ere, oraindik bide luzea dago egiteko eta guztiok inplikatu behar dugu.

Hor daramazun denboran aurre egin behar izan diezun erronkei buruz galdetzen badizut, zer esango zenidake?

Janariak eta aisialdiak ez dute zerikusirik ohituta gaudenarekin. Produktu mugatuak eta oso garestiak daude, denak inportatuak direlako. Gainera, ia ez dago aisialdirako eskaintzarik. Hondartza daukagu, egun beroetan salbazioa 45ºC-tan, baina gainerako jarduerak lagunen etxeetan egiten dira.

Hala ere, nire erronkarik handiena zure bizitzan sartzen diren eta oso denbora laburrean funtsezko bihurtzen diren pertsonak joaten ikustea da. Lankidetzaren munduak abantaila hori du, eta, aldi berean, kontrako puntu hori. Jende liluragarri asko ezagutzen duzu, eta harekin konektatzen duzu misio bera duzulako, baina iristen diren bezala joan egiten dira; eta berriro hasi behar duzu. Gogorra eta astuna egiten da.

Zeintzuk dira kanpoan daramazun denboran gordetzen dituzun ikaskuntza nagusiak?

Esperientzia honek nire eskemak aldatu ditu. Konturatu naiz ez dudala gehiegi behar zoriontsu izateko, baina nire ikaskuntzarik handiena egunerokoa gozatzen ikastea da, bihar zer gertatuko den edo zer egingo dudan axola gabe. Lehen, segundo, hilabete eta are urte bakoitza planifikatuz estutzen nintzen. Orain, joaten uzten diot neure buruari, eta ikusten dut zer egin behar dudan egunez egun zoriontsu izaten jarraitzeko.

Nola funtzionatzen du LANEk Mauritanian?

Erakunde txikia da, baina baliozko proiektu asko kudeatzen ditu, batez ere lanbide-heziketaren bidez, gazteei etorkizun bat sortzen laguntzeko. Eraikuntzaren eta artisau-arrantzaren alorrak lantzen dira bereziki, baina gero eta ekintza-eremu gehiago zabaltzen ari dira, hala nola enpresa-prestakuntza eta ekintzailetza, edo balio-kate gisa identifikatutako tokiko produktuen eraldaketa (larrua, haragi lehorra, botarga, etab.).

Laster Nafarroara itzultzeko asmoa duzu? Penaz edo gogoz planteatzen duzu?

Gaur egun Mauritaniarekin lanean jarraitzen dut urrutitik, baina Parisera aldatu naiz nire bizitzako etapa berri baterako. Oraingoz ez dago nire asmoetan Nafarroara itzultzea, bisitan ez bada behintzat. Hilabete batzuk barru esperientzia berri bati ekin nahiko nioke.

Zeren falta sumatuko duzu itzultzen zarenean?

Neure burua testuinguru ezberdin bakoitzean berraurkitzea, herrialde bakoitzaren ikaskuntza, kultura berri bakoitzaren aberastasuna…

Zein da zure nazioarteko esperientziaren laburpena?

Uste dut pertsona buruaskia bihurtzen lagundu didala, gero eta gehiago ikasteko gogoz dagoena, bizitza aberatsa eta esperientziaz betea duena.