Daniel Larralde del Solar, paisaia arkitektoa Parisen

Daniel Larralde del Solar arkitekto paisajista da eta Parisen egiten du lan. Nafarroako Unibertsitatean graduatua eta Katalunian eta Versaillesko Paisaia Eskolan espezializatua, paisaia-maisu handienetako batzuekin lan egin du profesional bihurtu arte, eta bere azken helburua espazioak bizi eta kudeatzen dituzten pertsonen gogobetetzea da. Bere esperientziaren erronka nagusietako bat “garapen profesionalean eta bizitza pertsonalean emandako denboraren arteko oreka aurkitzea izan dela” dio. Frantzian urte batzuk lanean eman ondoren, “lurrarekiko lotura emozionalagatik, bizi-kalitateagatik eta Nafarroako gizartearentzat baliagarria izateko” itzultzea pentsatzen du.

Zerk bultzatu zintuen Parisen lan egitera eta bizitzera?
Karreran zehar paisajismoaren diziplina esperimentatu nuen unean-unean, eta dezente markatu zidan. Iruñean edo inguruetan gai horri buruzko prestakuntza espezifikorik aurkitu ez nuenez, Bartzelonara joan nintzen espezializatzera. Han nengoela, beka bat lortu nuen Versaillesko Paisaia Eskolan urtebeteko ikasketak egiteko. Hona iritsi nintzenean masterreko programa amaituta neukan, beraz libre izan nintzen geratzeko eta bizitza profesionalarekin kateatzeko.

Nola definituko zenuke zure lana?
Niretzat sormen, zientzia eta giza lana da. Sormenezkoa, espazioak eta konponbideak irudikatu eta asmatu behar ditudalako. Zientifikoa, nire proposamenei zorroztasun teknikoa edo historikoa eman behar diedalako. Giza lana, proiektu ororen azken helburua delako espazio horiek biziko edo kudeatuko dituzten pertsonen gogobetetzea.

Zertan datza zehazki egiten duzuna?
Egunak askotarikoak izan daitezke, proiektuaren fasearen edo paisaiaren azterketaren arabera. Ikuskeraren prozesuan zehar, ikerketan zentratzen naiz, bai eremuan, bai bibliografia teknikoan, eta baita, proiektuaren arabera, artxibo historikoetan ere. Idazketan, diseinu artistiko eta teknikoaren bidez garatzen ditut kontzeptuak. Proiektuaren koordinazioa bezeroarekin eta parte hartzen duten gainerako profesionalekin egiten da, taldeak, oro har, diziplina anitzekoak baitira. Obra zuzendu aurretik eta obrak zuzendu bitartean, materiala hautatu behar da (landaketak, zoladurak, altzariak, etab.), eta obran parte hartzen duten enpresen jarraipena antolatu behar da.

Uste duzu Frantzia bezalako herrialde batean egoteak aukera eman dizula profesionalki garatzeko beste inon ezin izango zenukeen modu batean?
Frantzian tradizio handia dago paisaiaren eta lorezaintzaren inguruan, eta paisaia-arkitektoak leku nabarmena du hiriaren ikuskeran. Gaur egun, larrialdi klimatikoarekin, paisaia-arkitektoa garrantzi handiagoa hartzen ari da, auzo berrien garapena eta plangintza koordinatzera iritsiz. Bestalde, Frantzian duela zenbait hamarkadatik lanean ari dira lorategi historikoei lotutako ondarea babesteko eta balioztatzeko. Bereziki maite dudan lanbidearen alderdi bat da, eta, duen potentzialagatik, gustatuko litzaidake Nafarroan garatu ahal izatea.

Nolakoa da Frantziako lan-merkatua, gurearekin alderatuta?
Paisaiaren arkitekturari dagokionez, esan daiteke duela urte batzuetatik goraka doala, lehen aipatu dudan hiri eta hiri-inguruneetako naturguneekiko interes gero eta handiagoarekin lotuta. Paisaiaren garapen horrek laster iritsi beharko luke Pirinioez bestaldera. Nafarroan, arkitektoa hiri-garapenaren alderdi guztiez arduratu izan da tradizioz, eta, gaur egun, lan-merkatuak leku gutxi uzten dio paisajistari. Egoera hori etorkizun hurbilean aldatu beharko litzateke, hiria paradigma berri baterantz doalako eta gizarteak arkitektoekin batera lan egingo duten paisajistak behar dituelako bizitzeko modu berrien ikuskera eraginkor eta jasangarrian.

Zer izan da zure lan-ibilbidean zailena? Eta atseginena?
Nire ustez, zailena garapen profesionalean emandako denboraren eta bizitza pertsonalean emandako denboraren arteko oreka aurkitzea izan da. Munduko edozein lekutan arazo arrunta dela uste dut, baina hiri handietan, Parisen esaterako, delikatuagoa da, eguneroko joan-etorriek egunerokotasunari denbora asko kentzen baitiote.

Perspektiba jakin batekin, oso pozgarria da ulertzea, zauden tokian zaudela, iraganean hartutako erabaki guztiek zentzua dutela gaur egun. Zehatzago esanda, pozgarria da zure lana gizartearentzat baliagarria dela jakitea.

Nafarroara itzultzeko asmoa duzu?
Itzultzeko ideia nire buruan dago beti, hainbat arrazoirengatik. Lehenik eta behin, ez nintzelako nahita joan Iruñetik, aukerak kateatuz baizik, aurrez pentsatu gabe. Bestalde, Nafarroarekiko lotura emozionala garrantzitsua da, bai pertsonentzat (familia, lagunak, etab.), bai gozatzen den bizi-kalitate handiarentzat (kultura, natura, ondarea edo gastronomia). Azkenik, eta lehen esan dudanarekin lotuta, nire lana Nafarroako gizartearentzat ere baliagarria izatea gustatuko litzaidake