Eduki publikatzailea

Carmen Baroja_eus

Carmen Baroja Nessi Iruñean jaiotako idazle, intelektual eta etnologoa izan zen

26/09/2022

Carmen Baroja Nessi Iruñean jaio zen 1883an, eta San Nikolas parrokian bataiatu zuten. Nafarroako hiriburuan bizi izan zen 1886ko irailera arte, bere familia Madrilera bizitzera joan zen arte.

Ondoren, familia Valentzian, Burjasoten, Zestoan eta Donostian bizi izan zen, 1898an Espainiako hiriburura behin betiko joan zen arte.

Ez zuen karrerarik egin, baina giro kultural zorrotz batean hazi zen. 1906an Parisera joan zen bere anaia Piorekin, eta han Arte Ederretako ikastaroren bat egin zuen, bere ondorengo ibilbidea markatuz. Etxera itzuli zenean, bere pintura-tailerrean labe bat jarri zuen, eta harekin esmalteak eta metalak landu zituen.

Rafael Caro Raggiorekin ezkondu zen 1913an, eta lau seme-alaba izan zituen; horietatik bi (Ricardo eta Carmen) oso txikiak zirenean hil ziren, Julio (antropologoa) eta Pio (zinema zuzendaria eta idazlea) bizirik atera ziren.

Erakusketa Nazionaletan parte hartu zuen eta 1926an bere koinatarekin batera, Carmen Monné margolariarekin, sortu zuen Mirlo Blanco ganbera-antzerkia.

Emakumeen Lyceum Kluba ere sortu zuen. 115 emakume kultu bildu zituen, garaiko giroarekin pozik ez zeudenak. Orduan, Carmenek, Vera de Alzate ezizenez ere ezaguna zenak, ikasteko eta idazteko erabakia hartu zuen, bere lehen monografia 1933an argitaratuz.

Gerra garaian sorkuntza prosa, komedia, narrazioak, eleberri laburren bat eta zinema gidoiak idatzi zituen.
Gerraren ondoren, erregulartasunez idatzi zuen La Nación de Buenos Airesentzat, eta Espainiako Herriaren Museoaren bilduma baten lehen alea argitaratu zuen 1945ean.

1998an argia ikusi zuen ´Recuerdos de una mujer de la generación del 98´ liburua, ordura arte argitaratu gabe egon zena. Bertan, egileak gaztetan bizi izan zuen giro zurruna deskribatzen du, eta azken garaiko barneko bakea ere bai.