Eduki publikatzailea

Amado Alonso. Literatur kritikari eta hizkuntzalaria

Amado Alonso lerindarra literatur kritikari eta hizkuntzalari gisa nabarmendu zen Buenos Airesen eta Harvarden

24/06/2022

Amado Alonso Lerinen jaio zen 1896ko irailaren 13an. Arronizeko Clementa Garcíaren eta Leringo Wenceslao Alonsoren semea zen. Leringo eskolan egin zituen oinarrizko ikasketak, eta 1907an Iruñeko Kontziliar Mintegian sartu zen, amak hala eskatuta. 1912an Iruñeko Institutu Orokor eta Teknikoko ikasle izatera pasa zen, non batxilergoko ikasketak eta El Pensamiento Navarro egunkari karlistako erredaktore lana uztartzen zituen. Bi urte geroago Gasteizko Erakundera joan zen. Madrilen egin zituen unibertsitate-ikasketak, eta 1915ean joan zen hara, Unibertsitate Zentraleko Filosofia eta Letren Fakultatean ikastera. 1917az geroztik, Ikasketa Historikoen Zentroan lan egin zuen, eta bertan fonetikako ikasketetan sakondu zuen. Ikasketa horiek Hanburgoko Unibertsitatean jarraitu zituen 1922tik 1924ra. Espainiara itzuli zenean, Joan Evans emaztea izango zena ezagutu zuen, eta lau seme-alaba izan zituen.

1927an, bere bizitza Amerikako kontinenteari lotuta egon zen, Buenos Airesekin zehazki, Buenos Airesko Unibertsitateko Filosofia eta Letren Fakultateko Filosofia Institutuko zuzendari izendatu zutenean. Ia hogei urtez egon zen karguan. Eta han argitaratu zituen bere lan nagusiak.

Irakaslea eta ikertzailea

Irakasle handia eta ikertzaile nekaezina izateaz gain, hizlari gisa nabarmendu zen Amado Alonso, eta alderdi hori asko landu zuen. Irakasle bisitaria izan zen Puerto Ricoko Unibertsitatean 1927ko udan; Txileko Unibertsitatean 1936ko urtarrilean eta 1941eko uztailean; urte bereko azken hilabeteetan irakasle bisitaria izan zen Chicagoko Unibertsitatean, eta 1942ko lehen hiruhilekoan hainbat hitzaldi eman zituen Los Angeles, Columbia, Princeton eta Harvardeko Unibertsitateetan, Smith Collegen eta Wellesley Collegen.

1941ean, A. Alonsok Giza Zientzietako Honoris Causa Doktorearen gradua jaso zuen Chicagoko Unibertsitatean, eta hurrengo urtean, American Philosophical Society at Philadelphia erakundeak bere korporazioko kide aukeratu zuen.
Era berean, Argentinako Letren Akademiako kide urgazlea izan zen, Argentinako Historia Akademiako kidea, Modern Language Association of Americako ohorezko kidea, Bostongo Academy of Arts And Sciences erakundeko Foreign Honorary Member eta Brasileira Filologia Akademiako kidea, baita Txileko Unibertsitateko Filosofia Fakultateko ohorezko kidea ere.
Ipar Amerikako unibertsitateekin izan zuen harremana pixkanaka handitzen joan zen. 1946an, Espainiako Hizkuntza eta Literaturako irakasle gisa Harvard Unibertsitatera joan zen, eta han Smith Katedra okupatu zuen 1952an hil zen arte, gaixotasun baten ondoren 56 urte zituela.
Beti izan zuen Argentinarekiko eta, jakina, sorterriarekiko nostalgia handia.

Bere bizitza 56 urterekin itzali zen Harvarden, obra eten eginez.