Oskar Marín ikerlari iruindarra Espainiara itzuli da ikerketa beka bati esker
24/02/2022
Ez du baztertu Nafarroara itzultzea baldintzak egokiak badira
Oskar Marinek Biokimika eta doktoretza ikasi zituen Nafarroako Unibertsitateko Zientzia Fakultatean. 2017an, Marie Curie programa ospetsuari esker, Leuvenera (Belgika) lekualdatu zen, eta doktoretza ondoko esperientzia bat garatu zuen Center of Cancer Biology-ko laborategi batean, mundu mailako puntako zentro batean. Bertan lan egin zuen 2021era arte, urte horretan Europako Batzordeak, Europako Hematologia Elkartearen bitartez, doktoretza ondoko beka bat eman baitzion Marie Curie programaren barruan, bere ibilbide zientifiko bikainagatik.
Beka Espainiara eta, zehazki, Bartzelonara itzuli ahal izateko pasaportea izan da, eta urtebetez Bellvitgeko Ikerketa Biomedikoko Institutuan (IDIBELL), sindrome mielodisplasikoen eta leuzemia mieloide akutuaren (MDS/AML) esparruan gauzatuko du bere proiektua.
Beka 50.000 eurokoa da, eta zelula bakoitzaren adierazpen genikoa detektatzeko aukera ematen duen teknologia berritzaile bat erabiltzera bideratuko da.
Esan diezagukezu zertan datzan murgilduta zauden ikerketa-proiektua?
Nire ikerketa-ildoaren helburua, zehazki, MDS/AML azpimota baten bilakaera zehatz-mehatz ulertzea da, GATA2ren urritasuna dagoenean; gen hori oso garrantzitsua da hematopoiesian. Proiektuaren helburua da patologia horren giza eredu berriak garatzea, zelula amen erabileran azken belaunaldiko teknologiarekin, edizio genomikoarekin, zelulen birprogramazio-teknikekin, eta, horrekin batera, zelula indibidualen sekuentziazio-teknologia aurreratuenarekin, DNAn eta geneen adierazpenean gaixotasunaren etapa guztietan gertatzen diren aldaketak ulertzeko.
Zer suposatzen du zuretzat, eta zure ikerketa-proiekturako, Europako Hematologia Elkartetik eman dizuten beka?
Suposatzen du ikertzaile nagusia izan naitekeela. Doktoratu ondoren atzerrian izan nuen esperientzian erakutsi nuen proiektu eta taldeen buru izan naitekeela, baina oraindik nire CVn ez zegoen oso argi finantzaketa erakartzeko gaitasuna nuela. Lorpen honi esker, erakutsi dut nire ideiak nazioarteko adituek berritzailetzat hartzen dituztela, eta gai naiz finantzaketa erakartzeko. Beraz, espero dut etorkizun hurbilean nire ikerketa-lerro independentea izatea, nire taldea gidatzea eta nire finantzaketa kudeatzea.
Zein eragin izan dezake zure ikerketak epe laburrera edo ertainera?
Gaixotasun horren giza eredu bat sortzeak gaixotasunaren garapenean eta aurrerapenean inplikatutako mekanismoak ezagutzea ahalbidetuko du. Gainera, zelula indibidualean (single cell omics) sekuentziazioa aplikatzeari esker, eraldaketa gaiztoa jasan duen zelularen kalteberatasunak identifikatu ahal izango dira, eta, horrela, konbinazio terapeutiko berriak proposatuko dira, tumore-zelulari zuzenean eraso egingo diotenak eta bigarren mailako ondorio gutxiago eragingo dituztenak, pazientearen bizi-kalitatea hobetuz; doitasunezko medikuntza edo indibidualizatua ere esaten zaio.
Nola ikusten duzu Nafarroa ikerketa medikoaren arloan?
Tesia Maite Huarteren laborategian egin nuen CIMAn eta laborategi bakoitza bere burbuilan zegoela iruditzen zitzaidan. Nire tesiaren amaieran, ekimen integratzaile bat sortu zen Nafarroako zentro eta ospitale publiko zein pribatuen artean, IDISNA; gaur egun, edozein esparru zientifikotan, baina bereziki biomedikoan, diziplina anitzeko ikerketa bat egin behar da, oinarrizko ikerketak pazientearengan epe labur/ertainean eragina izan dezan.
Beste aurrerapen handi bat Nafarroako Gobernuak Nasertic erakundearekin medikuntza pertsonalizatuaren eta adimen artifizialaren alde egin duen apustua da. Bikaina da estrategikoki alor horien aldeko apustua egitea, eskaera gero eta handiagoa izango baita datozen urteetan. Hala ere, uste dut Nafarroak gizartean eta ekonomian benetako eragina izan dezan Nafarroako enpresak inplikatu behar direla. Horregatik, beharrezkoa da formula egokia aurkitzea, sektore pribatuak ideia disruptiboetan inberti dezan, doktorego-tesi bat defendatu ondoren edo oinarrizko zientzia-laborategi batek ospitale batekin lankidetzan jardun ondoren. Milaka ideia geratzen dira tiraderan, zientzialariok ez dakigulako nola eskalatu eta merkaturatu. Horregatik, lankidetza da arrakastaren gakoa.
Nafarroara itzultzeko aukera planteatzen duzu?
Une kritiko batean nago karrera zientifikoan, non ikertzaile independentea izatea lortu behar dudan edo akademiatik kanpo sistemaz kanporatua naizen. Horregatik, uste dut Bartzelonak sendotze aukera gehiago ematen dizkidala, alternatiben kopuruagatik eta beren esparruan top-mundiala den ikertzaileen kalitateagatik. Nafar bat bezala 'lurrak tira egiten nau', ez dut baztertzen itzultzea baldintzak egokiak badira eta nire egoera profesionala/pertsonala ez bada etengabeko ziurgabetasuna.