Eduki publikatzailea

Nafarroako Gobernuak liburu bat argitaratu du Maria Josefa Molerari buruz, bere bizitzaren zati handi bat Madrilen bizi izan zuen zientzialariari buruz

Nafarroako Gobernuak liburu bat argitaratu du Maria Josefa Molerari buruz, bere bizitzaren zati handi bat Madrilen bizi izan zuen zientzialariari buruz

24/01/2022

Argitalpenaren helburua da zientzialariaren ondarea nabarmentzea eta ikusaraztea

Nafarroako Gobernuak "María Josefa Molera Mayo, una científica izabar" obra argitaratu du, Izabako zientzialariaren jaiotzaren mendeurrena dela eta, haren ondarea eta zientziaren aurrerapenari egindako ekarpena zabaltzeko eta ikusarazteko. Liburua DENA bildumako lehena da, Nafarroarekin zerikusia duten pertsona, entitate edo erakundeei buruzko eduki monografikoak zabaltzea helburu duena.


Liburua abenduan aurkeztu zen Izaban (bere jaioterrian), herriko Udalak antolatutako omenaldian. Bertan, Maria Josefa Molera izendatu dute Seme Kutun.


Izabatik Madrilera
Maria Josefa Molera Mayo 1921ean jaio zen Izaban. Haurra zela, bere familia Donostiara joan zen bizitzera. Gerra Zibila hasi zenean familia Santanderren bizi zen, eta Mariaren aita borrokan hil ondoren, familia Madrilera joan zen behin betiko.


Madrilen osatu zuen Kimika Zientzietako unibertsitate-prestakuntza, eta han ere garatu zuen bere ibilbide zientifikoaren zati bat, Ikerketa Zientifikoen Kontseilu Gorenaren (CSIC) Kimika eta Fisika Rocasolanoko Institutuarekin profesionalki lotua. Oxfordeko Unibertsitateko Physical Chemistry Laboratoryn eta Sheffieldeko Unibertsitatean egindako doktoratu ondoko egonaldiei esker, abangoardiako ezagutza transferitu ahal izan zuen Espainian, batez ere zinetika kimikoko ikasketetan, hala nola distira-fotolisiko edo gas-kromatografiako teknika berrietan, azken esparru horretan nazioarteko erreferente gisa eratu baitzen.


María Josefa Molera Mayok bikaintasunezko ibilbidea garatu zuen, batez ere zinetikaren, fotokimikaren eta kromatografiaren arloetan. Nazio mailan erreferentea zen emakume zientifikoa izan zen, eta nazioarteko onarpena ere izan zuen. Besteak beste, CSICen Alfonso X el Sabio Saria, Perkin-Elmer Saria eta Fisikako Espainiako Errege Elkartearen Kimikako Domina jaso zituen.


Omenaldia
Omenaldian, Juan Cruz Cigudosa Unibertsitate, Berrikuntza eta Eraldaketa Digitaleko sailburuak zientzialaria aipatu zuen emakume aitzindari eta bikain gisa zinetikaren, fotokimikaren eta kromatografiaren arloetan ikerketak eta ikasketak garatzen.


Era berean, Cigudosak adierazi zuen María Josefa Molerari zor diogula bikaintasunezko ikerketa bat bultzatzea eta garatzea, baina baita haren erabakitasuna, grina eta irmotasuna aitortzea ere, bere karrera garatzen jarraitzeko; zoritxarrez, emakume zientzialari batentzat aurrera egitea zaila zen testuinguru batean. "Tokiko adibidea da", gaineratu zuen sailburuak, "Baina baita nazioartekoa ere, bere talentuak, gaitasunak eta zientziaren aurrerabidean egindako ekarpenak mugak gainditu zituelako eta erreferente bat delako beren bizitza profesionalean esparru zientifikoaren alde egin nahi duten neska eta gazteentzat".


Bere aldetik, herriko jarduneko alkate Carlos Anautek bere meritua eta bere helburuak lortzeko gaitasuna aitortu zituen, emakume batentzat burutu zuen lana garatzea askoz zailagoa zen garai batean. Era berean, Udalak zientzialariaren bizitza eta lana zabaltzeko hartutako konpromisoa azpimarratu zuen, hurrengo belaunaldientzat eredu izan dadin.


Era berean, lanaren egileak, Ikerketa Zientifikoen Kontseilu Goreneko (CSIC) ikertzaileak, Alfonso Carrascosak azaldu zuenez, argitaratutako liburuak bere ibilbide zientifikoaren mugarri garrantzitsuenak biltzen ditu, bere bizitza pertsonaleko eta familiarreko uneetan geldituz. Gainera, familiakoek emandako material grafikoa du, eta zientzialari bikainak emandako bi elkarrizketa. Pedro Miguel Echenique zientzialariak, hau ere Izabakoa, Ikerketa Zientifiko eta Teknikoko Asturiasko Printzea Saria eta Nafarroako Urrezko Domina jaso dituenak, liburuaren hitzaurrea idatzi du.

 

​​​​​​​

 

 

​​​​​​​

 

​​​​​​​