Pariseko Cervantes Institutoak Uriz Pi ahizpei buruzko erakusketa hartzen du
21/03/2023
Parisko Cervantes Institutuak Frantzian eta Alemanian erbesteratutako Josefa eta Elisa Úriz Piren bizitzari buruzko erakusketa bat izango du ikusgai apirilaren 21era arte. Horiek izan ziren XX. mendeko nazioarteko proiekziorik handiena izan zuten nafar emakumeak, gizarte-konpromisoaren eta balio demokratiko unibertsalen aldeko borrokaren benetako adibidea.
Badostaingoak ziren jatorriz, Iruñetik gertu dagoen Eguesibarreko herri txiki batekoak, bizitza osoa eman zuten emakumeen eta haurren eskubideak defendatzen. Elisaren ekimena izan zen Haurren Nazioarteko Eguna ezartzea, NBEk ofizialki 1954an aldarrikatua. Nazioarteko egun hori gaur ospatzen da planetako herrialde guztietan.
Josefak, bere aldetik, ekarpen handia egin zuen, duela ehun urte, Europako aurrerapen pedagogiko modernoak Espainiako hezkuntza-sistema akartonatuan sartzeko. Horregatik jazarri zuten Gerra Zibilaren aurretik eta ondoren.
Baina, batez ere, bi emakume horiek, beren bizi-ibilbide bizian, ohi ez bezalako ausardia eta indarra erakutsi zuten, II. Errepublikarako erantzukizun-kargu garrantzitsuak beren gain hartuz eta 1936ko gerran izandako borroken ondorioz lekualdatutako milaka familiari laguntza antolatuz.
Indar berarekin, Frantzia hegoaldean sakabanatutako kontzentrazio-esparruetan pilatutako errefuxiatu errepublikanoei laguntzen saiatu ziren, eta ez zuten zalantzarik izan nazien okupazioaren aurkako Erresistentziaren lehen taldeak osatzeko Paris eskualdean, espainiar guztien Batasun Nazionalaren alde egiteaz gain, diktadura frankista amaitzeko.
Emakumeen Nazioarteko Federazio Demokratikoa bultzatu zuten, emakumeen eskubideak defendatzeko munduan izan den erakunderik handiena. 1951n, Bolero-Paprika Operazioaren biktimak izan ziren, beren militantzia komunistagatik, eta Frantziatik kanporatuak izan ziren Gerra Hotzaren erdian. Orduan bigarren erbestealdi luzea hasi zuten Alemaniako Errepublika Demokratikoan. Bertan hil ziren – Josefa 1958an eta Elisa 1979an – jaioterrira itzuli ezinik.
Erakusketa 3D formatu birtualean ikus daiteke.